Exit elegantie: de kunst van ondernemend uitstappen
Misschien wilt u er nog helemaal niet aan denken, of zit u smachtend te wachten tot de dag eindelijk aanbreekt dat u kunt zeggen dat u een succesvolle exit achter de rug hebt. Welke exit strategie u ook kiest, het belangrijkste is dat u zich er goed bij voelt. Uitstappen gaat immers verder dan uw bedrijf verkopen of overdragen – het is een deel van u dat u ‘afstaat’. Hoe gaat u hiermee om?
Wanneer uitstappen?
Op welk moment u in uw carrière beslist om uit uw bedrijf te stappen, is geheel aan u. Soms komen opportuniteiten op uw weg die u niet kunt afslaan, zoals een goed bod op uw bedrijf. Voor anderen is het een gevolg van natuurlijk verloop: u wordt ouder en kijkt uit naar een rustig leven onder de palmbomen. In minder gunstige scenario’s spelen een negatieve marktwerking of persoonlijke omstandigheden mogelijk een rol in deze beslissing. Hoe dan ook, er bestaat niet zoiets als ‘het juiste moment’ voor deze beslissing.
Welke soorten exits bestaan er?
Vooraleer we over de exit strategieën spreken, is het van belang om uit te zoeken met welke intentie de ondernemer met de onderneming is gestart. Als we kijken door de bril van de sociale identiteitstheorie, dan zien we dat hierin een behoorlijke variantie is. Sommige ondernemers beginnen starten met hun bedrijf met oog op financieel gewin. Ze willen hun eigen vermogen opbouwen en geld verdienen. Anderen richten zich meer op het leveren van een waardevolle bijdrage aan de maatschappij of willen graag bijdragen aan een bepaald doel. Door deze verschillen zal er meestal een andere keuze gemaakt worden bij de exit.
Financieel ‘oogsten’
Ondernemers die hun bedrijf opstartten met het idee veel geld te verdienen en een vermogen op te bouwen, zullen sneller kiezen voor de exit strategie die gericht is op financiële voordelen. Dit kan zijn in de vorm van een verkoop door derden of een beursgang. Op deze manier zorgen zij er in eerste instantie voor dat zij bij de exit profiteren. Qua onderneming zien we vaker dat deze bedrijven zo efficiënt mogelijk werken, worden deze ondernemingen vaker gerund door mensen met een hogere opleiding en zijn er meerdere personen bij betrokken. In deze tijden zijn dit vaker technologiebedrijven die innovaties op de markt brengen en op deze manier gemakkelijker verkoopbaar zijn, ofwel kans maken op een succesvolle beursgang. Ze vinden het ook minder erg om overgenomen te worden, als dit betekent dat de oprichters er financieel voordeel bij hebben. De exit is voor hen niet zozeer de financiële middelen zelf. Het gaat hen meestal over een nood om iets bereikt te hebben, macht te verwerven of als vorm van zelfverwezenlijking. Het toont een persoonlijke overwinning en geeft hen erkenning voor hun innovatie en inspanningen. Het geld is een bijkomende troef.
“Ik heb altijd ongelofelijk veel plezier gehad in het runnen van mijn bedrijf. Op vrijdag was het feest: facturen uitsturen was voor ons altijd het hoogtepunt van de week! Toen het bedrijf te groot werd om er een gezellig feestje van te maken, heb ik het verkocht. Ik moest nog vijf jaar aanblijven, maar de logge bedrijfsprocessen in het veel grotere bedrijf namen mijn werkgeluk af. Die vijf jaar heb ik niet volgehouden, haha! Ik ben me nadien op andere zaken gaan richten, zodat ik weer plezier kreeg in hetgeen ik deed. En ondanks het feit dat ik nu met pensioen ben, zet ik nog altijd nieuwe projectjes op. Dingen knutselen, aan ons huis verbouwen, innoveren – ik zorg er wel voor dat ik me niet verveel!”
Rentmeesterschap
Als een onderneming werd opgestart met het doel een verschil te maken in een bepaald domein of op hun manier een bijdrage aan de maatschappij willen leveren, dan kiezen deze ondernemers vaker voor een exit strategie waarbij zij nog wel verbonden blijven aan het bedrijf, alleen dan in een consulterende functie. Voor hen is het immers belangrijk dat hun levenswerk kan worden voortgezet door de overnemers. Autonomie en zelfstandigheid zijn belangrijke kernwaarden voor dit type ondernemingen, die in België vaak in handen zijn van een familie. De oprichter van dit type bedrijf is vaker lager opgeleid en is organisch gegroeid met de markt. In sommige gevallen dijen deze bedrijven enorm uit, waarbij de ‘founding father’ weliswaar in de raad van bestuur of advies betrokken blijft, en het operationele bestuur door groeiende complexiteit beter uit handen geeft. Al gaat dat laatste vaak over een hobbelig parcours. De motivatie voor het voortbestaan van het bedrijf ligt immers in het voortzetten van een bepaalde missie. Een overname zal eerder aanvoelen als falen, aangezien de initiële missie hierbij onder druk zal komen te staan.
“Ik ben begonnen als een kleine detailhandelaar. Ik heb een liefde voor mijn vak en wilde ervoor zorgen dat mijn collega detailhandelaars over kwaliteitsvolle en authentieke producten kunnen beschikken om hun klanten zo goed mogelijk te voorzien. Vanuit deze insteek wilde ik hen graag ontzorgen met mijn bedrijf. Sommige marktontwikkelingen heb ik met pijn in het hart moeten aanvaarden, omdat ze in mijn ogen niet goed genoeg zijn. Maar ik kon niet anders, anders zou ik mezelf uit de markt hebben gespeeld. Ja, ik heb al een paar keer een vraag gekregen of ik het bedrijf wil verkopen aan een van de grotere spelers. Mijn antwoord? Geen haar op mijn hoofd! Ik zal ik mijn bedrijf nooit aan een van hen kunnen verkopen, want zij werken niet aan de waarden die voor mij zo belangrijk zijn. Bovendien is het bedrijf een verlengstuk van onze familie geworden, met een groot team van mensen die al jaren aan ons bedrijf verbonden zijn. Dat wil ik graag zou houden. Ik ben intussen officieel wel met pensioen, maar werk achter de schermen nog graag mee. Of ik kom gezellig een koffie drinken. Iedereen kent me en met velen heb ik persoonlijk een band opgebouwd over de jaren heen. Het bedrijf is mijn tweede thuis.”
Vrijwillige beëindiging van de activiteiten
Voor een vrijwillige stopzetting kunnen verschillende redenen zijn. Toch merken we hierbij op dat het meestal gaat om kleine zelfstandigen en vrije beroepen. Het gaat om firma’s met een zeer beperkt personeelsbestand die weinig gericht zijn op de lange termijn. Denk hierbij aan artsenpraktijken, advocaten, notarissen, …
In welke ondernemersgeest bevindt u zich?
Daphne Surink, Business Consultant en Bezield Wetenschapper
Bron: DeTienne, D.R., McKelvie, A., & Chandler, G.N. (2014) Making sense of entrepreneurial exit strategies : A typology and test Elsevier, Journal of Business Venturing (30) 255-272.
